Co zrobić z czerstwego chleba? Zero waste w kuchni
Czerstwy chleb wcale nie musi kończyć w koszu. W wielu domach wciąż traktuje się go jako pełnowartościowy składnik, który można wykorzystać na wiele sposobów. Jeśli w Twojej kuchni zostało kilka kromek czerstwego chleba, nie spiesz się z ich wyrzuceniem. Wystarczy odrobina kreatywności, aby stał się bazą smacznego dania. Poznaj nasze przepisy na wykorzystanie czerstwego pieczywa.
Chcesz wyrzucić chleb? Zaczekaj!
Suchy chleb to najczęściej pieczywo, które po prostu utraciło wilgoć – nie ma już miękkości, ale nadal jest bezpieczne do spożycia. Czerstwy chleb to nie to samo co zepsuty. Jeśli pojawia się pleśń, nieprzyjemny zapach lub wilgotna, śliska skórka – miejsce pieczywa jest już tylko w koszu.
Jeśli kromki chleba są tylko twardsze niż zwykle, nadal można z nich przygotować coś smacznego. Możliwości jest sporo: chleb smażony, zapiekanki, grzanki do zup czy domowa bułka tarta. Zanim więc zadasz sobie pytanie: co zrobić z chlebem? – warto spojrzeć na niego jeszcze raz i ocenić, czy nadaje się do wykorzystania.
Pomysły na wykorzystanie czerstwego chleba
Czerstwy chleb nie musi oznaczać konieczności wyrzucenia go do kosza. Zamiast sięgać po świeże pieczywo, warto najpierw wykorzystać to, które już mamy w domu. W kuchni od pokoleń funkcjonują proste przepisy oparte właśnie na bazie czerstwego pieczywa – praktyczne, smaczne i często zaskakująco sycące.

Domowa bułka tarta
To jeden z najbardziej oczywistych, ale też najbardziej praktycznych sposobów na wykorzystanie suchego pieczywa. Wystarczy chleb pokroić na mniejsze kawałki, wysuszyć go dokładnie – najlepiej w temperaturze pokojowej lub w piekarniku nagrzanym do ok. 100°C – i zmielić.
Domowa bułka tarta jest znacznie bardziej aromatyczna niż gotowe produkty ze sklepu. Można ją wzbogacić o ulubione zioła, np. zioła prowansalskie, i przechowywać w słoiku nawet przez kilka tygodni.
Tosty francuskie
Tosty z czerstwego chleba przygotowuje się błyskawicznie, a smakują jak śniadanie z dobrej kawiarni. Wystarczy namoczyć kromki chleba w mleku z dodatkiem roztrzepanego jajka, a następnie usmażyć na patelni. Można dodać odrobinę cynamonu lub cukru waniliowego, jeśli mają być na słodko, lub soli i ziół – jeśli wolimy wersję wytrawną.
Tosty wychodzą najlepiej z razowego chleba lub pszennego pieczywa na zakwasie. Podawane na ciepło, z owocami lub warzywami, mogą być nawet samodzielnym daniem.
Zupa chlebowa
Choć kiedyś była symbolem skromności, dziś coraz częściej wraca do kuchni w nowoczesnych odsłonach. Zupa chlebowa powstaje z namoczonego w bulionie suchego pieczywa, z dodatkiem przypraw, ziół i czasem śmietany.
W wersji wytrawnej dobrze sprawdzą się ząbki czosnku, cebula i wędzony boczek. Możesz ją też oprószyć natką pietruszki. Wersję na słodko można przygotować z cynamonem i suszonymi owocami. Taki posiłek rozgrzewa, syci i pozwala nadać nową formę temu, co wcześniej trafiło na kuchenną półkę.

Chrupiące grzanki
Czerstwy chleb wykorzystasz też do przygotowania grzanek. To banalnie proste! Wystarczy chleb pokroić w kostkę, skropić oliwą, dodać posiekany czosnek lub inne ulubione przyprawy, a następnie wsunąć do rozgrzanego piekarnika.
Upieczone na złoto stają się chrupiące z zewnątrz i delikatne w środku. Świetnie pasują do zup-kremów, takich jak dyniowa czy pomidorowa.
Chipsy chlebowe
To świetna alternatywa dla słonych przekąsek. Suchy chleb kroimy bardzo cienko, skrapiamy oliwą i doprawiamy – np. ostrą papryką, czosnkiem lub ziołami. Kiedy trafiają do piekarnika nagrzanego do 180°C, wystarczy kilka minut, aby stały się kruche i rumiane.
Można je podać do dipów albo jako dodatek do piwa czy wina. Sprawdzą się też jako szybka przekąska do lunchboxa.

Zapiekanki
Jeśli dobry chleb zrobił się twardy, ale nadal jest czysty i suchy, wystarczy kilka składników, aby zamienić go w bazę zapiekanki. Kromki można posmarować sosem pomidorowym, posypać startym serem, dodać pieczarki, cebulę, ząbki czosnku i zapiec przez kilka minut.
Zamiast świeżego pieczywa warto sięgnąć po czerstwy chleb – lepiej wchłania sos i zachowuje formę. Tak przygotowane danie zaspokoi apetyt na coś domowego i ciepłego.
Pasza dla zwierząt
Jeśli pieczywo jest już zbyt suche, aby wykorzystać je w kuchni, może zostać przeznaczone na paszę dla drobiu lub innych zwierząt gospodarskich. W wielu gospodarstwach to właśnie czerstwe pieczywo stanowi codzienny dodatek do karmy – najczęściej w formie namoczonej.
Trzeba jednak pamiętać, że chleb musi być całkowicie suchy, bez śladów pleśni i bez dodatków takich jak cebula, sól czy przyprawy.
Czego nie wolno robić ze starym chlebem?
Choć pieczywo wydaje się produktem niegroźnym, jego niewłaściwe wykorzystanie może przynieść więcej szkody niż pożytku. Nie należy karmić nim ptaków – szczególnie chlebem przetworzonym, przyprawionym lub z dodatkiem soli. Może on zaburzać trawienie i szkodzić ich zdrowiu.
Nie powinno się go też zostawiać w lesie czy na łąkach – przyciąga dziki i inne zwierzęta, które tracą przez to nawyk naturalnego żerowania.
Nie każdy rodzaj pieczywa nadaje się również do kompostowania. Chleb z dodatkami, tłuszczem, przyprawami czy pieczony z serem nie rozłoży się prawidłowo i może zakłócić procesy fermentacji.
Podsumowując, warto pamiętać, że zamiast go wyrzucać, czerstwy chleb można wykorzystać w kuchni. Może to być forma grzanek, zapiekanki albo dodatek do toskańskiej sałatki. Dobrym pomysłem może być również przygotowanie kwasu chlebowego albo chlebowej zapiekanki w różnych wersjach. To doskonały sposób na ograniczenie marnowania jedzenia i odzyskanie smaku z pozornie zwykłego produktu.